Maagbreuk

Wat is het?

In het middenrif (de spier die de borstholte scheidt van de buikholte) zit een opening waarlangs de slokdarm van de borstkas naar de buikholte gaat. Er is sprake van een middenrifbreuk wanneer deze opening wijder is dan noodzakelijk.

De overgang van de slokdarm naar de maag zit precies op de plaats waar de slokdarm doorheen het middenrif gaat; daar maakt de slokdarm een scherpe hoek (hoek van His). Deze hoek wordt scherper wanneer de maag gevuld wordt (bij eten) en het middenrif samentrekt. Deze hoek gaat dan als een soort klep functioneren en voorkomt dat maaginhoud in de slokdarm kan terugstromen.

Als deze opening van het middenrif te wijd is, is deze natuurlijke ‘hoekstand’ tussen de maag en slokdarm verstoord en kan de maaginhoud makkelijker teruglopen in de slokdarm. Dit treedt eerder en sterker op wanneer de patiënt plat op zijn rug ligt of voorover buigt, omdat dan de zwaartekracht niet meer meehelpt om het zuur in de maag te houden.

De termen maagbreuk, middenrifbreuk, hernia diafragmatica, hiatale hernia en sliding hernia worden meestal door elkaar gebruikt maar hebben eigenlijk een andere betekenis. Wanneer de overgang van de slokdarm naar de maag in de borstholte komt te liggen, in plaats van in de buikholte, wordt dit een sliding hernia genoemd, zie afbeelding.

Een middenrifbreuk kan reeds bij de geboorte aanwezig zijn, hierdoor kunnen zelf de dunne darm en/of dikke darm of milt in de borstholte terechtkomen. Wanneer deze op latere leeftijd ontstaat, is dit meestal het gevolg van een verslapping van het middenrif door ouderdom of in zeldzame gevallen door een ongeval (met een scheur van het middenrif).
Belangrijke risicofactor voor het ontwikkelen van een middenrifbreuk is een verhoogde druk in de buik door toegenomen hoeveelheid vetweefsel in de buik, chronisch hoesten, hard persen bij stoelgang, zwangerschap…

Symptomen

Een middenrifbreuk veroorzaakt op zich geen klachten, dus wordt meestal per toeval ontdekt. Typische klachten van reflux zijn zure oprispingen, zeurende/branderige pijn achter het borstbeen en slikproblemen. Wanneer het maagzuur tot in de keel of mond komt, kan dit lokaal irritaties, stinkende adem en tanderosie veroorzaken. Hierdoor kan ook heesheid (door inwerking op de stembanden), hoest of astma (door inwerking op de luchtpijn) ontstaan. Wanneer het terugvloeien van het maagzuur in de slokdarm langdurig en regelmatig gebeurt, kan de slokdarm geïrriteerd en ontstoken raken (refluxoesofagitis) met soms bloedverlies of vernauwing (stenose) tot gevolg.

Bij langdurige blootstelling kan het slijmvlies van de slokdarm geleidelijk aan veranderingen ondergaan (Barrett-slokdarm) wat de kans op het ontwikkelen van adenocarcinoma (kanker) van de slokdarm verhoogt.

Aanhoudende refluxklachten kunnen leiden tot een verminderde levenskwaliteit door een slechte nachtrust (reflux wordt immers erger bij platliggen) of doordat bepaalde activiteiten niet kunnen uitgevoerd worden omdat men niet kan vooroverbuigen.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

pH-metrie

24-uur zuurmeting of pH-metrie is in principe de gouden standaard. Hierbij wordt via de neus een dunne sonde geplaatst in de slokdarm net boven de overgang naar de maag en deze blijft 24 uur ter plaatse. Hiermee wordt continu de zuurtegraad geregistreerd. Bij klachten dient de patiënt op een knop te drukken. Zo kan later, bij het uitlezen van de zuurmeting, gekeken worden of er op het moment van de klachten ook daadwerkelijk reflux was. Belangrijk is dat dit onderzoek zonder zuurremmende medicijnen gebeurt.

Gastroscopie

Via een gastroscopie kan de schade worden bekeken die aangericht werd door het maagzuur via een flexibele camera. Zo kan ook de diagnose gesteld worden van oesofagitis of Barrett-epitheel en bij verdachte afwijkingen kunnen biopten van het slijmvlies afgenomen worden om te onderzoeken onder de microscoop. Een middenrifbreuk kan op deze manier ook vastgesteld worden.

Manometrie

Met een manometrie meet men met een dunne sonde de druk in de slokdarm (het samentrekken van de slokdarm en de druk bij de onderste slokdarmringspier). Zo kan de relatie tussen het terugstromen van maaginhoud, de kracht van de kringspier (die kringspier werd hogerop wel nog niet vermeld) en contracties van de slokdarm onderzocht worden. Alvorens een anti-reflux ingreep gepland wordt, is het bovendien belangrijk om motiliteitsproblemen van de slokdarm (o.a. achalasie) uit te sluiten aan de hand van dit onderzoek.

X-MSD

Tijdens een slikfoto (X-SMD of slokdarm-maag-duodenum onderzoek) dient de patiënt onder röntgenstraling contrastvloeistof te drinken om zo de overgang van de slokdarm naar de maag in beeld te brengen. Zo kan een middenrifbreuk geïdentificeerd worden en de grootte hiervan geschat worden. Bovendien kunnen passageproblemen of het terugvloeien van contrast in de slokdarm vastgesteld worden. Ook kan de lengte van de slokdarm gemeten worden, wat belangrijk is als een chirurgische behandeling overwogen wordt.

Behandeling

Lees meer over de verschillende behandelingen: Maagbreukherstel.

Laatste publicatiedatum: 10/10/2023