Hartfalen

Wat is het?

Het hart pompt normaal gezien precies de hoeveelheid bloed rond die het lichaam nodig heeft. Bij hartfalen is de pompfunctie verstoord en pompt het hart te weinig bloed rond. Te weinig bloed rondpompen resulteert in volgende problemen:

• kleine bloedsomloop (hart-longen): bloed en vocht hoopt zich op in het lichaam. Je kan opgezette benen en enkels hebben.
• grote bloedsomloop (hart-lichaam): er wordt onvoldoende bloed naar het lichaam gepompt. Het bloed en vocht hopen zich op in de longen. Je ervaart kortademigheid en prikkelhoest.

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen systolisch en diastolisch hartfalen.

Systolisch hartfalen

Bij systolisch hartfalen trekt de hartspier niet krachtig genoeg samen en pompt het minder bloed rond. Systolisch hartfalen is de meest voorkomende oorzaak van hartfalen.

Diastolisch hartfalen

Bij diastolisch hartfalen ontspant de hartspier zich minder goed in de rustfase en vult zich minder goed met bloed.

Oorzaken

Geen enkel geval van hartfalen is hetzelfde.
Er zijn veel verschillende oorzaken die aan de basis kunnen liggen:

Acuut hartinfarct

Bij een hartinfarct sterft een deel van de hartspier af. Dit gedeelte wordt stroef en kan niet meer meepompen. Hierdoor kan hartfalen ontstaan. De ernst van het hartinfarct bepaalt het risico op de ontwikkeling van hartfalen achteraf.

Hypertensie (hoge bloeddruk)

Bij een hoge bloeddruk moet het hart tegen een hoge druk in pompen. De hartspier wordt daardoor dikker. Op den duur wordt een dikke hartspier stijver en minder soepel en neemt de pompkracht af. Hierdoor kan hartfalen ontstaan.

Kleplijden

Als hartkleppen niet goed sluiten of vernauwd zijn, moet het hart harder werken. Dit is een extra belasting voor het hart die uiteindelijk kan leiden tot hartfalen.

Hartritmestoornissen

Bij ritmestoornissen klopt het hart te snel, te langzaam of onregelmatig. Hierdoor verliest het hart pompkracht.

Hartspierziekte

De hartspier is verdikt of verwijd. De cellen hebben een abnormale bouw of zijn vervangen door vet- of bindweefsel. De pompkracht neemt hierdoor af.

Symptomen

Het hart pompt minder goed bloed rond bij hartfalen. Daardoor krijgen de organen minder zuurstof en voedingsstoffen. De belangrijkste klachten van hartfalen zijn:

• vermoeidheid
• kortademigheid (vooral bij inspanning)
• opgezette benen en enkels
• onrustig slapen en ’s nachts vaak plassen

Andere klachten kunnen zijn:

• koude handen en voeten
• ritmestoornissen
• opgeblazen gevoel en een moeilijke stoelgang
• verminderde eetlust en toch zwaarder worden
• prikkelhoest (vooral bij plat liggen)
• vergeetachtigheid en gebrek aan concentratie

Deze klachten komen uiteraard ook bij andere aandoeningen voor. Als je deze klachten herkent, hoeft het daarom nog niet te betekenen dat je aan hartfalen lijdt!

In bepaalde gevallen kunnen de klachten echter ernstig zijn en is dringende medisch hulp noodzakelijk. Een ritmestoornis die een hartinfarct veroorzaakt, kan levensbedreigend zijn. Bij een aanhoudende zware drukkende pijn midden in de borst, vaak samengaand met zweten, misselijkheid en braken, bel je onmiddellijk je huisarts of 112.

Ook snelle vochtopstapeling in de longen is een acute medische situatie. Als je het ernstig benauwd krijgt, vaak in combinatie met een piepende ademhaling of kriebelhoest, bel je onmiddellijk je huisarts of 112.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

De diagnose hartfalen is niet eenvoudig. De cardioloog luistert met de stethoscoop naar aanwijzingen voor klepafwijkingen of vocht in de longen. Verder kijkt hij of er vocht is opgestapeld in de benen en of de lever gezwollen is.

Volgende onderzoeken kunnen gebruikt worden om de diagnose van hartfalen te stellen:

• Bloedonderzoek
• RX thorax
• Elektrocardiogram
• Echocardiografie via de borstkas (transthoracale echocardiografie)
• Diagnostische hartkatheterisatie
• Echocardiografie via de slokdarm (trans-oesofagale echocardiografie)
• Inspanningstest (fietstest)
• Isotopen onderzoek van het hart (MIBI scan)

Behandeling

De behandeling van hartfalen richt zich op het verminderen van de klachten. De oorzaak wegnemen is niet altijd mogelijk.

• Openen of dilateren van de hartklep
• Heelkundige behandeling van de hartklep
• Openen of dilateren van de kransslagaders
• Overbruggingsoperatie (coronaire bypassoperatie)
• Cardiale medicatie
• Pacemaker (PM) implantatie
• Interne defibrillator (ICD) implantatie
• Hartrevalidatie
• Harttransplantatie

Laatste publicatiedatum: 10/10/2023